Ψείρες

ΨΕΙΡΕΣ : ΜΕΙΖΩΝ ΘΕΜΑ ΕΠΙ...ΚΕΦΑΛΗΣ!!

Η φθειρίαση, δηλαδή η μόλυνση από ψείρες, είναι ένα φαινόμενο που βρίσκεται
συνήθως σε έξαρση με την έναρξη της νέας σχολικής χρονιάς. Η αντιμετώπιση του
φαινομένου απαιτεί επιμονή και υπομονή!

Τι είναι οι ψείρες?

Οι ψείρες ή φθείρες είναι παρασιτικά ζωύφια που μπορούν να προσβάλλουν τόσο
τον άνθρωπο όσο και τα ζώα. Δεν έχουν φτερά και ανήκουν στην οικογένεια των
ανόπλουρων. Υπάρχουν τρία είδη ψείρας που προσβάλλουν τον άνθρωπο: η ψείρα
του τριχωτού της κεφαλής ( εντοπίζεται κυρίως σε παιδιά που πηγαίνουν σχολείο,
νηπιαγωγείο ή παιδικό σταθμό), η ψείρα του σώματος και η ψείρα του εφηβαίου
(εντοπίζεται στις περιοχές των γεννητικών οργάνων).

 Ας δούμε πιο αναλυτικά τις ψείρες της κεφαλής. Πρόκειται για μικροσκοπικά έντομα που δεν έχουν φτερά αλλά έχουν έξι αγκιστρωτά πόδια που τα βοηθούν να κινούνται με ευκολία και να προσκολλώνται στα μαλλιά και κυρίως στις περιοχές πίσω από τα αυτιά ή την περιοχή του αυχένα. Οι ψείρες είναι διαφανείς, γεγονός που δυσχεραίνει και την ανίχνευση τους στα μαλλιά. Μια ώριμη ψείρα έχει μήκος περίπου 3-4 χιλιοστά.

Οι ψείρες τρέφονται με ανθρώπινο αίμα κατά μέσο όρο 2-3 φορές την ημέρα.
Δαγκώνουν το δέρμα του τριχωτού της κεφαλής και εκκρίνουν τοξίνες οι οποίες
είναι υπεύθυνες για την εμφάνιση κνησμού,φαγούρας καθώς και ερεθισμού ή
εξανθήματος. Οι ψείρες αναπαράγονται πολύ γρήγορα. Οι θηλυκές ψείρες γεννούν
και εναποθέτουν έως και 10 αυγά ανά ημέρα. Οι γνωστές κόνιδες δεν είναι ψείρες
αλλά τα άδεια κελύφη των νυμφών που έχουν εκκολαφτεί ή τα αυγά που δεν έχουν
εκκολαφτεί .

 Οι κόνιδες μοιάζουν με πιτυρίδα, βρίσκονται στη ρίζα της τρίχας και
είναι ιδιαίτερα δύσκολο να απομακρυνθούν. Τα αυγά εκκολάπτονται μετά από
8 με 10 ημέρες και οι ψείρες που προκύπτουν ονομάζονται νύμφες. Μετά από
διάστημα περίπου 10-12 ημερών, οι νύμφες γίνονται ώριμες ενήλικες ψείρες,
έτοιμες να γεννήσουν και εναποθέτουν πάλι αυγά, οπότε ο κύκλος ζωής τους
επαναλαμβάνεται. Ο μέσος όρος ζωής μιας ψείρας είναι περίπου 40 ημερών και
γεννά σε αυτό το διάστημα περίπου 200-300 αυγά.

Πώς κολλάμε ψείρες??

Το γεγονός ότι μικροί-μεγάλοι κολλάμε ψείρες σε καμία περίπτωση δεν σχετίζεται
με συνθήκες καθαριότητας. Συνήθως εμφανίζονται με την έναρξη της σχολικής
χρονιάς και προσβάλλουν παιδάκια που πηγαίνουν σχολείο ή νηπιαγωγείο.
Εξαπλώνονται πολύ γρήγορα, μέσω άμεσης επαφής στο σχολείο ή στο νηπιαγωγείο.
Μια απλή επαφή είναι αρκετή για να μεταπηδήσει μια ψείρα από τον έναν στον
άλλον.

 Συγκριτικά με τους ενήλικες τα παιδιά είναι πολύ πιο εύκολο να κολλήσουν
ψείρες καθώς στο σχολείο έρχονται σε επαφή σε καθημερινή βάση (κεφάλι με
κεφάλι π.χ.θα σκύψουν μαζί να δουν μια εικόνα σε ένα βιβλίο ή να ζωγραφίσουν
κάτι από κοινού και τα κεφαλάκια τους θα ακουμπήσουν το ένα το άλλο) και
μοιράζονται προσωπικά τους αντικείμενα περισσότερο σε σχέση με τους ενήλικες.
Στατιστικές μελέτες δείχνουν ότι τουλάχιστον 1 στα 5 παιδιά θα προβληθεί με
ψείρες μια φορά στη ζωή του.

 Οι ψείρες δεν μπορούν να επιβιώσουν περισσότερο  από 1 -2 ημέρες μακριά από το ανθρώπινο σώμα.  Οι άνθρωποι κολλούν ψείρες από την άμεση επαφή των μαλλιών με ένα άλλο άτομο που έχει ήδη ψείρες.

Αυτό συμβαίνει όταν τα άτομα παίζουν, αγκαλιάζονται ή εργάζονται πολύ κοντά.
Αντικρουόμενες είναι οι απόψεις όσον αφορά τον τρόπο μετάδοσης της ψείρας
χρησιμοποιώντας από κοινού αντικείμενα όπως χτένες, κασκόλ, σκουφάκια,
τσιμπιδάκια μαλλιών κ.α. Παρόλα αυτά θεωρούνται πιθανά μέσα μετάδοσης όπως
ακόμη και οι πετσέτες, οι κουβέρτες και τα σεντόνια, τα ρούχα, τα φουλάρια και
τα κασκόλ, τα πανωφόρια. Τέλος, αξίζει να αναφέρουμε ότι οι ψείρες δεν κάνουν
διακρίσεις ούτε φυλετικές ούτε ταξικές! Οι πιθανότητες να κολλήσουμε ψείρες
είναι το ίδιο για όλους.

Ενδείξεις ότι κολλήσαμε ψείρες:

- Η φαγούρα και το έντονο ξύσιμο στο παιδικό κεφαλάκι είναι ένδειξη.
- Ευερεθιστότητα.
- Γαργάλημα στο κεφάλι δηλαδή νιώθουμε ότι κάτι κινείται.
- Πληγές στο κεφάλι και εξανθήματα που προκαλούνται από το ξύσιμο.
Χρειάζεται προσοχή γιατί ελλοχεύει ο κίνδυνος μόλυνσης των πληγών.

Μπορούμε να δράσουμε προληπτικά έναντι των ψειρών?

Για να ελαχιστοποιήσουμε την πιθανότητα προσβολής με ψείρες ή να τις
ανιχνεύσουμε τουλάχιστον άμεσα ακολουθείστε τα εξής:

• Αν το μήκος των μαλλιών σας ή του παιδιού σας είναι μεγάλο,πρόκειται
δηλαδή για μακριά μαλλιά τότε μαζέψτε τα ψηλά ώστε να περιορίσετε την
επαφή των μαλλιών σας με άλλο άτομο.

• Πραγματοποιείτε τακτικό έλεγχο στο τριχωτό της κεφαλής του παιδιού σας
με τη βοήθεια ειδικής χτένας, ακόμα κι αν το παιδί δε φαγουρίζεται.

• Μιλήστε με τα παιδιά σας και συμβουλεύεστε τα να μην ανταλλάσσουν
καπέλα, σκουφιά, κασκόλ, χτένες και άλλα προσωπικά αντικείμενα με άλλα
παιδάκια που έχουν ψείρες.

• Συμβουλεύεστε το παιδί σας να φροντίσει να μην έρχεται σε επαφή το
κεφάλι του με το κεφάλι άλλων παιδιών όταν είναι στο σχολείο, στο
φροντιστήριο ή στον παιδότοπο.

• Στεγνώνετε τα μαλλιά του παιδιού (και τα δικά σας) με πιστολάκι και
σιδερώνετε όλα τα ρούχα ανεξαιρέτως. Η υψηλή θερμοκρασία εξοντώνει τις
ψείρες.

• Αν το παιδί σας ή οποιοδήποτε άλλο μέλος της οικογένειας ήρθε σε επαφή
με κάποιον που έχει ψείρες εκλέξτε το κεφάλι του κάθε 3-4 μέρες για να τις
προλάβετε στα αρχικά στάδια. Αν η φαγούρα έκανε την εμφάνισή της τότε
είναι σημάδι ότι υπάρχουν ψείρες.

• Είναι γνωστό ότι αιθέρια έλαια όπως η λεβάντα, ο ευκάλυπτος, το
τεϊόδεντρο, το δενδρολίβανο έχουν εντoμοαπωθητική και αντισηπτική
δράση. Ρίξτε μια σταγόνα από κάποιο από τα παραπάνω αιθέρια έλαια στη
χτένα σας και κατόπιν βουρτίστε τα μαλλιά σας όπως και των παιδιών σας.

• Χτενίστε συχνά με το ειδικό ψιλό κτενάκι το κεφάλι του παιδιού κόνιδες
έτσι ώστε αν έχει ήδη κόνιδες να τις απομακρύνετε. Ακόμη ελέγξτε σε τακτική
βάση (π.χ. 1-2 φορές την εβδομάδα) το κεφάλι,την περιοχή του αυχένα και
πίσω από τα αυτιά για να δείτε αν το παιδί έχει κόνιδες.

Αντιμετώπιση

Σήμερα υπάρχουν πολλά σκευάσματα που κυκλοφορούν στην αγορά για την
αντιμετώπιση των ψειρών. Κάποια από αυτά είναι φαρμακευτικά προϊόντα, όπως
οι πυρεθρίνες με τη γνωστή τους αντιφθειρική δράση καθώς και η βενζυλική
αλκοόλη που κυκλοφορεί συνήθως σε περιεκτικότητα 5% σε λοσιόν και θεωρείται
αποτελεσματική, και κάποια ανήκουν στην κατηγορία των παραφαρμάκων.

Κυκλοφορούν αντιφθειρικά προϊόντα σε διάφορες μορφές, όπως λοσιόν,
σαμπουάν, σπρέυ, κρέμες, τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν συνδυαστικά
και να δράσουν συναθροιστικά ή κάποια να χρησιμοποιηθούν και προληπτικά. Σε
κάθε περίπτωση ακολουθείστε τις αναγραφόμενες οδηγίες για την χρήση τους ή
αναζητείστε τη συμβουλή του φαρμακοποιού σας. Για παιδάκια κάτω των 2 ετών
αναζητείστε ιατρική συμβουλή. Το κυριότερο πρόβλημα με τις ψείρες δεν είναι
μόνο να τις εξοντώσουμε αλλά και να απομακρύνουμε τις κόνιδες ώστε να μην
εκκολαφθούν και συνεπώς πολλαπλασιαστούν οι ψείρες.

Έτσι, κρίνεται αναγκαίο το χτένισμα με το ειδικό λεπτό κτενάκι ανεξάρτητα με το ποιο προϊόν χρησιμοποιεί κάποιος. Χτενίστε επιμελώς τα μαλλιά τούφα τούφα και ξεπλένωντας κάθε φορά με
ζεστό νεράκι ή ξύδι το κτενάκι. Είναι μια διαδικασία χρονοβόρα αλλά απαραίτητη
καθώς σκοπός είναι να απομακρυνθούν οι κόνιδες, πριν εκκολαφθούν, γιατί οι
νύμφες ενηλικιώνονται πολύ γρήγορα και γεννούν νέα αυγά και ως εκ τούτου ο
κύκλος ζωής της ψείρας επαναλαμβάνεται.

 Στο σημείο αυτό να αναφέρουμε ότι είναι μύθος το γεγονός ότι το κούρεμα απομακρύνει τις ψείρες. Απλά τα κοντά μαλλιά διευκολύνουν τη σχολαστική διαδικασία του χτενίσματος. Συνίσταται
επανάληψη της αγωγής με το προϊόν που χρησιμοποιήθηκε και δεύτερη φορά
περίπου 7- 10 μέρες μετά την πρώτη εφαρμογή ( όσο είναι και το διάστημα που
χρειάζεται για να εκκολαφθούν τα αυγά). Επειδή έχουν σημειωθεί και φαινόμενα
αντοχής της ψείρας στα αντιφθειρικά φάρμακα καλό είναι να αποφεύγεται η χρήση
του ίδιου αντιφθειρικού και να χρησιμοποιείται κάποιο παρόμοιο.

 Επίσης, ιδιαίτερα αποτελεσματική, εύχρηστη και λιγότερο χρονοβόρα είναι η χρήση θερμαινόμενης
ή ηλεκτρικής χτένας. Εξίσου σημαντική με τη θεραπεία είναι και η απολύμανση του
χώρου. Οι μαξιλαροθήκες, οι πετσέτες, οι κουβέρτες και τα σεντόνια, τα ρούχα, και
γενικότερα οτιδήποτε έρχεται σε επαφή με τα μαλλιά πρέπει να πλυθεί με ζεστό
νερό. Το ίδιο συνίσταται και για τις βούρτσες, χτένες, τσιμπιδάκια και φουλάρια.
Και αυτό γιατί έχει διαπιστωθεί ότι το ζεστό νερό (50-60˚C) εξοντώνει την ώριμη
ψείρα, τις νύμφες και τις κόνιδες σε λίγα λεπτά. Αντίστοιχα απολυμαίνονται και τα
παιχνίδια που χρησιμοποιούν τα παιδιά όπως αρκουδάκια ή λούτρινα κουκλάκια
απομονώνοντάς τα σε πλαστική σακούλα για ένα διάστημα 12-15 ημερών καθώς
όπως ήδη έχουμε αναφέρει μπορεί η ψείρα να μην επιβιώνει περισσότερο από 1-2
ημέρες μακριά από το ανθρώπινο κεφάλι όμως οι κόνιδες εκκολάπτονται εντός 8-10
ημερών.

Οι ψείρες είναι ένα φαινόμενο που λίγο πολύ όλους μας έχουν απασχολήσει
τουλάχιστον μια φορά στη ζωή μας! Δε χρειάζεται πανικός ούτε αίσθημα
ηττοπάθειας από τις μανούλες. Ακολουθείστε τις οδηγίες και θα βγείτε νικητές στη
μάχη με τις ψείρες!!

Ζυγογιάννη Γεωργία
Φαρμακοποιός
www.pharmacy4u.gr